Fact check | Heeft de terugbetaling van de NIP-test invloed op het aantal zwangerschapsafbrekingen? Laat ons geen overhaaste conclusies trekken…

door Heidi Mertes, professor bio-ethiek verbonden aan Universiteit Gent & voorzitster van De Maakbare Mens

De media berichtten gisteren over het feit dat er ondanks de invoering van de terugbetaling van de NIP-test op 1 juli 2017 geen daling is vastgesteld van het aantal geboorten van kinderen met Down syndroom… in 2017.

Voor alle duidelijkheid: de data van 2017 zeggen niets over de impact van de terugbetaling van de NIP-test op het aantal zwangerschapsafbrekingen. De NIP-test wordt namelijk in de derde maand van de zwangerschap afgenomen zodat de vrouwen die sinds de invoering van de terugbetaling de test ondergingen pas in de loop van 2018 hun baby’s mochten verwelkomen. Om de impact van de terugbetaling te meten, zullen we dus moeten wachten tot de cijfers van 2018 beschikbaar zijn.

In afwachting daarvan zouden we wel kunnen kijken wat de impact is geweest van de invoering van de NIP-test door de genetische centra en een commercieel bedrijf in 2013, door de cijfers vanaf 2014 te vergelijken met die van voor 2014. Hoewel het steeds over kleine aantallen gaat waar we geen al te grote conclusies aan mogen verbinden, zien we dat terwijl er tussen 2008 en 2013 een stapsgewijze stijging was van 37 gevallen naar 58 gevallen (wat perfect in de lijn van de verwachtingen ligt gezien de stijgende gemiddelde leeftijd van zwangere vrouwen), deze trend stopt in de periode 2014-2017 (met respectievelijk 44, 45, 31 en 42 gevallen). Het lijkt er dus op dat de beschikbaarheid van de NIP-test toch een impact heeft gehad op het aantal geboorten van kinderen met Down syndroom, een vermoeden dat bevestigd zou worden als in 2019 zou blijken dat er in 2018 niet enkel een stabilisatie maar zelfs een daling was. Maar op deze cijfers moeten we dus nog een jaartje wachten.

Tot slot nog even dit: in het artikel in De Standaard wordt gesuggereerd dat indien er geen daling zou zijn van het aantal geboorten van kinderen met Down, de investering in de terugbetaling van de NIP-test misschien niet zo verstandig was. Dit is opnieuw een foute conclusie. Het belangrijkste voordeel van de toegankelijkheid van de NIP-test is dat het aantal invasieve testen, zoals de vruchtwaterpunctie, erdoor daalt en dat het vrouwen in staat stelt een bewuste keuze te maken over het al dan niet op de wereld zetten van een kind met Down. Indien ze ervoor kiezen dit kind te verwelkomen, kunnen ze zich dankzij de NIP-test beter voorbereiden op de extra zorg die een kind met Down syndroom vereist.