Recensie ‘Oud worden in de praktijk’

Laat de omgeving het werk doen

Door Gilberte Vandrise

Wie Rudi Westendorps boek Oud worden zonder het te zijn las, kreeg heel wat theorie te verwerken over veroudering, maar bleef met de vraag achter hoe alles in praktijk kon worden omgezet. In dit boek, Oud worden in de praktijk, formuleert de auteur, samen met zijn collega David van Bodegom, daar een heel uitgebreid antwoord op aan de hand van ettelijke voorbeelden.

Beide wetenschappers maakten een studie van bevolkingsgroepen in het noorden van Ghana en vergeleken het verouderingsproces met dat van een doorsnee Europeaan, inz. een Nederlander. Voor wie het thema ‘gezond oud worden’ nieuw is, brengt deze studie interessante gegevens aan het licht. Wie zich echter al langer verdiept in de problematiek merkt dat de auteurs in het eerste, eerder theoretisch, deel van hun boek enkel reeds betreden paden bewandelen en zichzelf vaak herhalen.

Oorspronkelijk werden wij in het westen op dezelfde manier oud als de Ghanezen die nog op traditionele wijze leven. Onze ontwikkeling bracht veel veranderingen teweeg, vaak positieve, maar de leefstijl werd almaar ongezonder. Tegenwoordig beperkt de vergaande automatisering onze bewegingen, bezorgt de vet- en calorierijke voeding ons allerlei hart- en vaatproblemen en bederft het kunstlicht ons normaal slaapritme. Deze en eraan gerelateerde kwalen worden door onze geneeskunde bestreden met heel wat medicatie. Overmedicatie richt zich echter enkel op de symptomen maar neemt niets weg van de oorsprong van de aandoeningen. Met slogans als ‘Zitten is het nieuwe roken’ (blz. 63), ‘Eenzaamheid is dodelijker dan roken’ (blz. 87), ‘Je draagt de afvalbak op je buik’ (blz. 99) verkondigen ze echter geen nieuwe inzichten. We begrijpen dat een verandering in leefwijze zich opdringt.

Ouder worden noemen Rudi Westendorp en David van Bodegom ‘een ongeluk in slow motion’ (blz. 172) en zij willen de oorzaken van dat ongeluk in kaart brengen en uitzoeken hoe we kunnen ingrijpen. In tien hoofdstukken, overzichtelijk gerangschikt en geschreven in een verstaanbare taal, krijgt de lezer daar een overzicht van. Volgens de auteurs komt het erop aan dat de mens de eigen regie in handen neemt en zich niet laat beïnvloeden – beetnemen – door zijn omgeving i.e. vrienden, supermarkten, reclame e.d. Dit is echter voor velen een onmogelijke zaak want kiezen voor het gezondste met een resultaat op lange termijn, is niet voor iedereen makkelijk.

De oplossing moet dus, zoals de ondertitel aankondigt, in overkoepelende organen gevonden worden zoals in scholen, op het werk, in de wijk, in het verpleegtehuis, in de supermarkt, zelfs bij de overheid. De auteurs willen dat slimme bazen in gezondheid gaan investeren door meer beweging tijdens de werktijden te creëren, dat scholen de snoep- en frisdrankautomaten bannen, dat producenten hun verpakkingen aanpassen aan de daadwerkelijke noden en dat verpleegtehuizen de mensen het verrichten van hun dagelijkse bezigheden langer stimuleren.
De grootste ingreep zou volgens hen van de overheid moeten komen. Een langetermijnvisie op het verkeers- en voedingsbeleid moet de bevolking aanzetten tot meer beweging en gezondere voeding, als preventie van ongezondheid op hoge leeftijd. Het verbod op roken in openbare gebouwen moet volgens hen uitgebreid en toegepast worden op de andere ziekmakende gewoontes.

Al bij al brengt het boek weinig nieuws onder de zon. Zinnen als ‘Laten we het nog maar eens duidelijk stellen’ (blz. 90), zetten de lezer aan om wat volgt over te slaan. Het werd immers al zo vaak gezegd. Oud worden in de praktijk is een uitgebreide aanvulling bij de gratis poster die bijgevoegd is. Deze is overzichtelijk maar te klein van formaat om echt bruikbaar te zijn.

Titel: Oud worden in de praktijk. Laat de omgeving het werk doen
Auteur: Rudi Westendorp & David van Bodegom
Boekinformatie: Atlas Contact
ISBN 9789021457567
Verschijningsdatum: 2015
Recensent: Gilberte Vandrise
Beoordeling: