Abortus
Abortuswet | De discussie
De Belgische abortuswet is jarig. Na precies 30 jaar ligt een wetsvoorstel op tafel met twee belangrijke wijzigingen:
1 de termijn verlengen van 12 naar 18 weken
Voorstanders zeggen
Abortus na 12 weken zwangerschap kan nu niet, tenzij om medische redenen. Wie na 12 weken nog een abortus wenst, kan enkel in het buitenland terecht. Door verlenging van de termijn naar 18 weken kunnen deze vrouwen in eigen land geholpen worden.
Tegenstanders zeggen
Het embryo is 6 weken ouder dan bij de huidige wetgeving. Dat kan de ingreep moeilijker maken, zowel fysiek als mentaal.
2 de bedenktijd inkorten van 6 naar 2 dagen
Voorstanders zeggen
De wachttijd van 6 dagen zorgt er soms voor dat men de wettelijke termijn net niet haalt. Iemand die ongewenst zwanger is, zal niet langer moeten wachten dan nodig.
Tegenstanders zeggen
De bedoeling van de wachttijd is om te vermijden dat vrouwen impulsief beslissen zonder alle opties te overwegen. 2 dagen bedenktijd is kort voor zo’n zwaarwegende beslissing.
De abortuswet nu
Abortus kan op dit moment in België onder bepaalde voorwaarden:
VOOR de 12e week
zwangerschap
- De ingreep gebeurt door een arts
- Er is 6 dagen bedenktijd tussen de eerste consultatie en de ingreep
- De vrouw is ingelicht over de risico’s
- Andere opties zijn besproken, zoals adoptie
- De arts is zeker van de wil van de vrouw
NA de 12e week
zwangerschap
- Abortus kan enkel als de zwangerschap een ernstig gevaar betekent voor de gezondheid van de vrouw
- Als vaststaat dat het kind geboren zal worden met een uiterst zware kwaal die als ongeneeslijk wordt erkend op het ogenblik van de diagnose
- Na advies van een tweede arts
Een arts is nooit verplicht om een abortus uit te voeren. Als een arts gewetensbezwaren heeft, moet hij/zij dat melden aan de patiënte tijdens het eerste consult en haar doorverwijzen.
Het is verboden om een vrouw de toegang tot een abortuscentrum of ziekenhuis te verhinderen.
Wat ging er vooraf aan de abortuswet?
TIJDLIJN
Einde 19e eeuw/ begin 20ste eeuw
Abortus wordt gedoogd. In de kranten vind je eenvoudig advertenties voor abortuspillen en ‘engeltjesmaaksters’.
1923
Reclame voor anticonceptie en abortus wordt in België bij wet verboden. Onder andere door een terugval in het geboortecijfer, maar ook door de veelheid aan advertenties. De wet van 1923 blijft tot 1970 bestaan.
1960
De pil vindt de weg naar België. Zonder dat er reclame gemaakt wordt, want dat is verboden volgens de wet van 1923.
1973
De zaak Peers: Dr. Willy Peers voert abortussen uit vanuit een bezorgdheid voor de zwangere vrouwen en spreekt daar openlijk over. Hij wordt onder ruime media-aandacht veroordeeld tot een gevangenisstraf. De zaak brengt actiecomités en protestmarsen op de been: de steun aan Willy Peers is groot.
1990
De Belgische abortuswet wordt goedgekeurd. Op die wet ontbreekt een handtekening … die van koning Boudewijn. Hij weigert de wet te ondertekenen omdat hij morele bezwaren heeft. De wet veroorzaakt een ‘mini-koningscrisis’ maar komt er uiteindelijk toch.
2018
De abortuswet was sinds de invoering ingeschreven in het strafwetboek. Het was een ‘misdrijf tegen de orde der familie en tegen de openbare zedelijkheid‘. Dat verandert in 2018. De wet wordt de op zichzelf staande ‘wet op de vrijwillige zwangerschapsafbreking‘. Een symbolische wijziging, in de praktijk verandert er niets aan de voorwaarden of bestraffing bij overtredingen.
Toch is het een belangrijke verandering: abortus is niet langer een misdrijf.
2019-2020:
Een versoepeling van de voorwaarden in de abortuswet staat ter discussie.
Waarom is het een moeilijke discussie? Ethische vragen
Respect voor het ongeboren leven
Een embryo is een groep cellen die tot een mens kan uitgroeien. In hoeverre verdient het embryo daarom bescherming? Daarover verschillen de meningen. In grote lijnen vind je 3 standpunten terug:
- Het embryo is een volwaardig persoon met precies dezelfde rechten als een mens.
> Abortus staat gelijk aan moord
- Het embryo is een klompje cellen, ze hebben niet meer waarde dan een andere lichaamscel en verdienen geen extra bescherming.
> Abortus is geen probleem - Naarmate het embryo groeit, nemen de rechten en beschermwaardigheid toe.
> Abortus kan tot een bepaald punt in de zwangerschap, daarna wegen de rechten van het embryo zwaarder dan de autonomie van de zwangere vrouw
Het laatste standpunt is het meest intuïtief en komt vaker voor dan de eerste 2. Het vormt de basis van onze wet rond abortus.
Respect voor de autonomie van een zwangere vrouw
Autonomie is het idee dat je zelf beslissingen kunt en mag nemen. Bijvoorbeeld over of je een kind wil dragen en opvoeden.
Op basis van het autonomie-principe hebben onder meer feministen zich actief ingezet voor het recht op abortus. Hun uitgangspunt was de autonomie van iedere vrouw. Het is aan een vrouw om te beslissen over haar eigen lichaam en welke wending ze aan haar leven geeft.
Vandaag is autonomie een basis van onze wettekst.
Meer diagnose, meer vragen?
Onze mogelijkheden op vlak van medische diagnose groeien enorm. We kunnen meer en meer aandoeningen opsporen bij heel jonge embryo’s. Hoe meer aandoeningen, hoe meer mogelijke redenen om een zwangerschap af te breken.
Denk aan de ophef rond de NIPT*. Met deze prenatale test kan men beter genetische aandoeningen, zoals het syndroom van Down, opsporen tijdens de zwangerschap. De test wordt in België sinds 2017 terugbetaald, wat de (financiële) drempel verlaagt.
* De NIPT (Niet-Invasieve Prenatale Test) kan een aantal ernstige genetische aandoeningen opsporen, waaronder het syndroom van Down.)
Wat is een handicap?
Wat is een aanvaardbare reden om abortus te laten uitvoeren? Omdat diagnoses steeds verder gaan moeten we ons ook afvragen wat precies een handicap is. Wat vinden wij een geldige reden om een zwangerschap af te breken? Welke handicaps vinden wij aanvaardbaar en welke niet? Schuift de grens op samen met de technologische evolutie?
“Kinderen zijn te belangrijk om zomaar geboren te worden“
Carine Vrancken | in ‘Abortus’, V&W juni 2009
Gepubliceerd op 31-03-2020
