Genetica: Veroudering van je DNA

Genetische aanleg speelt een rol bij veroudering

Hoe ouder je bent, hoe groter je risico op ouderdomsziekten. Veroudering is een normaal biologisch proces. Iedereen wordt ouder. Hoe dat proces verloopt en welke kwalen er opduiken, daarbij speelt genetische aanleg een rol.

Er gebeurt onderzoek naar de genetische grondslag van het verouderingsproces door met geavanceerde beeldvormingstechnieken de rimpels en ouderdomsvlekjes van moeders en dochters met elkaar te vergelijken.

Voor verschillende ouderdomskwalen werd onderzocht of ze te herleiden zijn tot een genetisch defect. Zowel bij de ziekte van Parkinson, Alzheimer, hartkwalen en diabetes vond men inderdaad specifieke genen.

Let wel, een ouderdomskwaal komt ook vaak voor zonder een genetische aanleiding. De regel is: hoe vroeger de ziekte opduikt, hoe groter de kans dat ze genetisch bepaald is. Denk aan Alzheimer: de ziekte komt meestal voor bij 65-plussers. Als jongere mensen door de ziekte getroffen worden, gaat het vrijwel altijd om de erfelijke variant. 

Minder dan 5% van de patiënten met Parkinson heeft een erfelijke vorm van de ziekte. Veel vaker gaat het om een combinatie van genetische aanleg en omgevingsfactoren.
Diabetes Type 2 is vaak genetisch bepaald: verschillende generaties in dezelfde familie worden erdoor getroffen. Lees meer

Veroudering op celniveau: ook je chromosomen krimpen

Ons hele lichaam bestaat uit cellen, die vernieuwen zichzelf tijdens ons leven door zich telkens weer te delen. Verouderde cellen sterven en worden vervangen door nieuwe. Zo blijven onze organen en weefsels hun functie uitvoeren. Dat mechanisme werkt goed, maar er is een beperking: cellen kunnen niet eindeloos delen en in vorm blijven.

In elke cel zitten chromosomen (opgerold DNA) die vrijwel identiek worden gekopieerd. Bij het delen gaat er ook informatie verloren. Dat gebeurt aan de uiteinden van de chromosomen, de telomeren. Die uiteinden, en uiteindelijk ook het hele chromosoom, worden telkens korter.

Niet ieders telomeren zijn even lang. Mensen met langere telomeren leven door de band genomen iets langer. Mensen uit de amish-gemeenschap hebben gemiddeld langere telomeren en leven ook langer.

Veroudering laat zich dus niet enkel zien in grijze haren. Ieder chromosoom, in iedere cel, wordt ouder en uiteindelijk ook ieder orgaan of weefsel dat erdoor is opgebouwd.