Databanken en privacy

DNA–databank om misdaad te bestrijden

DNA-onderzoek bij het oplossen van misdrijven bestaat al even. Wanneer de politie op de plaats van het misdrijf DNA vindt dat overeenkomt met het DNA van een verdachte, heeft men mogelijk een bewijs. Er gaan stemmen op om van iedereen DNA te verzamelen, zodat men van elk DNA-spoor snel weet van wie het is.

Willen we dat? Als de overheid het DNA van iedereen bewaart in een databank, bestaat er dan kans op misbruik? Is dit een inbreuk op onze privacy?

Koeweit was het eerste land ter wereld waar het DNA van iedereen, bevolking en bezoekers, werd verzameld. Inmiddels is die wet terug ingetrokken, omdat die het recht op vrijheid en privacy ondermijnt. Lees meer

Bevolkingsonderzoek aangeboren aandoeningen

Een gelijkaardige discussie bestaat over het bloedonderzoek bij pasgeborenen. In veel landen worden pasgeborenen met een hiel- of handprik getest op erfelijke aandoeningen. In België worden de genetische kaartjes na vijf jaar vernietigd, de resultaten blijven bewaard. Enerzijds zijn deze gegevens interessant voor onderzoek, anderzijds bestaan ook hier risico’s. Waar ligt het evenwicht tussen het belang van het individu en het belang van de samenleving?

In de landen waar de hielprik bij pasgeborenen wordt uitgevoerd, is de bewaartijd van genetische kaartjes meestal niet langer dan vijf jaar. Maar in sommige landen is de bewaartijd heel lang.

Privacy voorbij

Bijna alles wat je doet laat sporen na. Zeker wat je digitaal doet: je zoekgeschiedenis, betalingen, communicatie, foto’s, … het wordt allemaal opgeslagen. Ook gegevens over je lichaam en gezondheid worden opgeslagen. Een doktersbezoek, nieuwe bril, bloedafname, scan, …. Er worden meer gegevens van ons bewaard dan wij beseffen.

Als men in het ziekenhuis een bloedstaal afneemt, worden de gegevens bewaard en eventueel gebruikt voor andere onderzoeken. Je weefsel wordt dan anoniem gemaakt; als je identiteit toch valt af te leiden, vraagt men je toestemming.

Wie mag over je genetische gegevens beschikken

Ook genetische informatie wordt verzameld en bijgehouden. Soms op vraag van de overheid, zoals het bloedonderzoek bij pasgeborenen. Soms door commerciële bedrijven. Je kunt bijvoorbeeld online een genetische test bestellen en bedrijven verzamelen zo informatie die kan worden doorverkocht. Ook verzekeraars zijn geïnteresseerd, je genetische informatie zegt mogelijk iets over je levensverwachting. Of werkgevers, om mensen aan te werven.

Je genetische code is een kostbare schat aan informatie. Wie mag erover beschikken en waarvoor?

70,4% vindt dat de huisarts DNA-gegevens van iedereen mag verzamelen om een betere diagnose en behandeling te kunnen aanbieden. 24,6% gaat niet akkoord. Dat blijkt uit een onderzoek van De Maakbare Mens i.s.m. EOS en iVOX (2017).