De Maakbare Mens raadt de overheid aan om een meerjarenplan op te stellen voor de verantwoorde inzet van gezondheidsapps, waarin het bestaande federale mHealth project kan worden gekanteld.
Het meerjarenplan moet met duidelijke doelstellingen, evaluatiecriteria, evaluatiemomenten en remediëringsmodules, de handleiding worden om tot een bedachtzame en baanbrekende inzet van gezondheidsapps in Vlaanderen te leiden.
De Maakbare Mens stelt voor om volgende componenten op te nemen in het meerjarenplan:
#1
Medisch hulpmiddel of gadget? Definieer gezondheidsapps duidelijk als basis voor een degelijke wetgeving
1.1
Als een app gezondheidsgegevens verzamelt en/of wordt ingezet als zorginstrument en/of de verwachting wekt gezondheidswinst op te leveren dan is het logisch dat aan wettelijke vereisten inzake medische hulpmiddelen wordt voldaan.
1.2
Om in alle vertrouwen evolutieve gezondheidsapps te kunnen inzetten, is het belangrijk om vast te leggen hoe de conformiteit wordt bewaakt doorheen de tijd. Aangezien apps tegelijk eigenschappen hebben van een product en van een service die evolueert. Een verdere verduidelijking van het wettelijk kader is daarover nodig.
Gezonder of hypochonder? Informeer het publiek en stimuleer een kritische blik
2.1
Onderzoeken welke initiatieven evidence based informatie over gezondheidsapps kunnen helpen verspreiden. Bijvoorbeeld Gezondheid en Wetenschap, Kenniscentrum Data en maatschappij, De Maakbare Mens, …
2.2
Sensibiliseren van burgers voor een kritische omgang met gezondheidsapps via campagnes. Bijvoorbeeld de informatiecampagne van De Maakbare Mens.
De app of de arts Bepaal de plaats van apps in de zorgketen
3.1
Steun aan beroepsorganisaties bij het uitwerken van richtlijnen over goed gebruik van gezondheidsapps als aanvulling in de zorg. Evaluatie van de goede implementering ervan als onderdeel van kwalitatieve zorgverstrekking, onder bijvoorbeeld de bevoegdheid van het Vlaams Instituut voor Kwaliteit van Zorg. Daarbij moet er voldoende aandacht gaan naar (a) de doorschakelproblematiek, (b) naar correcte afsprakenkaders tussen zorgverstrekkers, patiënten en app-leveranciers en (c) naar vertaling van data door de zorgverstrekkers en op maat van de patiënt.
3.2
In kaart brengen en opvolgen van de opleidingsnoden bij zorgverstrekkers met betrekking tot de medische en juridische aspecten, de invloed op de patiëntrelatie en -communicatie.
Datadonor? Ja, maar… Wie mag onze gegevens gebruiken en waarvoor?
4.1
Een plan van aanpak om tot gebruiksvriendelijke gebruiksvoorwaarden te komen. Gebruikers moeten kunnen terugvallen op beter leesbare gebruiksvoorwaarden, volgens een vaste structuur en op gelaagde wijze. Men moet makkelijk kunnen nagaan waarvoor persoonlijke data worden gebruikt, daarin keuzes kunnen maken en er bij voorkeur feedback over krijgen.
4.2
Om de gebruiksvoorwaarden te kunnen scoren op gebruiksvriendelijkheid is een scoresysteem handig. Dat maakt best deel uit van het algemeen kwaliteitsbeleid rond gezondheidsapps, met als doel: informatie bieden op een gelaagde wijze, in een vaste volgorde, met opt-in mogelijkheden al naargelang de doeleinden en opgesteld in begrijpelijke taal. Het geheel wordt ook inhoudelijk onderworpen aan een benchmark met gebruiksvoorwaarden van andere gezondheidsapps om te komen tot een eenvoudig interpreteerbare score.
4.3
Een informatiecampagne voor burgers over data uit gezondheidsapps en het gebruik door derden. Het doel is om evenwichtig datadonorschap te stimuleren, met oog voor het collectieve belang en respect voor de individuele vrijheid. Aspecten die aan bod moeten komen zijn het erg relatieve eigenaarschap van data, de aan te spreken instanties als iets fout loopt en het privacy-beleid bij uitwisseling van data buiten Europa.
Zijn apps het nieuwe normaal Maak apps toegankelijk voor iedereen en bewaak de keuzevrijheid
5.1
Concrete actiepunten om de digitale geletterdheid, en meer bepaald de omgang met gezondheidsapps, bij de Vlaamse burgers te monitoren en te blijven verbeteren, alsook de digitale kloof te dichten door maatregelen die tegemoetkomen aan de noden van meer kwetsbare groepen (bijvoorbeeld spraaktechnologie inzetten voor senioren die niet digitaal handig zijn).
5.2
Pedagogisch onderbouwde lespakketten over gezondheidsapps, voor laaggeschoolden en mensen met verschillende achtergronden.
5.3
Ondersteuningsacties voor het gebruik van gezondheidsapps bij senioren.
5.4
Een plan van aanpak om zorgverstrekkers te sensibiliseren voor digitale zorg op maat van de patiënt, met voldoende aandacht voor niet-digitale alternatieven.
5.5
Monitoring van de druk die burgers ervaren om gezondheidsapps te gebruiken.
Betaalbare kwaliteit Aandacht voor kwaliteit, integratie in digitale toepassingen binnen de zorg, criteria voor terugbetaling en een meldpunt voor het publiek
6.1
Met het oog op kwaliteitsbewaking: een expertgroep criteria laten uitwerken op basis waarvan wordt beslist of een wetgevend kader nodig is (geënt op de Kwaliteitswet) of richtlijnen volstaan. Een controlemechanisme voorzien op de uitvoering ervan, met aandacht voor het kwaliteitsvol inzetten van gezondheidsapps door zorgverleners (bv. via inspecties).
6.2
Werk maken van een agenda voor integratie met andere mobiele applicaties en ICT-toepassingen binnen de gezondheidszorg en de basisdiensten van het eHealth-platform. Toetsing van de veiligheid van de connectie door een onafhankelijke instantie (niveau 2, interoperabiliteit). Daarmee hand in hand het uitwerken en implementeren van een protocol om de kosteneffectiviteit van gezondheidsapps te bepalen.
6.3
Het uitwerken en implementeren van een structuur en criteria voor de eventuele terugbetaling. Waaronder een regelmatige evaluatie, nadat de app op de markt is gebracht.
6.4
Het oprichten van een meldpunt voor klachten en vragen van het publiek.
Apps, stap voor stap Burgers betrekken in de app-evolutie en bedachtzaam blijven
7.1
Het aanreiken van informatie voor burgers. De Maakbare Mens ziet zich graag gesteund door de ministers van Cultuur, van Volksgezondheid, van Onderwijs en van Sport in het verder sensibiliseren over gezondheidsapps en in het ter beschikking stellen van pedagogisch materiaal o.a. voor schoolgaande jeugd, seniorenverenigingen en sporters.
7.2
Het evalueren en opvolgen van de sensibiliseringsnoden bij de burgers. De goed gekende Digimeter van de Vlaamse overheid kan een nuttig instrument zijn om de effecten van de sensibilisering bij burgers in kaart te brengen. Het volstaat om enkele specifieke vragen over gezondheidsapps toe te voegen aan de bestaande vragen.
7.3
Het faciliteren van trajecten van co-creatie tussen app-ontwikkelaar en gebruikers. Het Kenniscentrum Data en Maatschappij kan hierin een rol opnemen.
