Adviezen voor beleidsmakers
Zijn gezondheidsapps het nieuwe normaal?
De mogelijkheid om apps te gebruiken mag niet ontaarden in een plicht.
Apps zijn niet voor iedereen vanzelfsprekend
Gezondheidsapps zijn toegankelijk, gebruiksvriendelijk en laten laagdrempelige zorg toe, wat hun ruim gebruik in de maatschappij deels verklaart. Het lijkt alsof gezondheidsapps het nieuwe normaal zijn. Nochtans zijn ze niet aan iedereen besteed.
“Apps zouden erg goed kunnen ingezet worden bij ouderen zoals ik. Maar het fingerspitzengefühl voor gezondheidsapps ontbreekt me. Ik ben niet mee.“
Volgens arts en filosofe Tanja Moermans worden apps nu voornamelijk gebruikt door de ‘worried well’: de gezonde, welgestelde mensen die desondanks erg bezorgd zijn over hun gezondheid en fel bezig zijn met nog gezonder worden of gezond blijven. Dat betekent dat de mensen die er het meeste baat bij kunnen hebben, nog niet goed worden bereikt. Sommige mensen hebben geen smartphone of werken er niet zo vlot mee. Anderen vinden het maar niks om gezondheidsadvies te krijgen van een toestel. Het risico bestaat dat de gekende gezondheidskloof nog wordt versterkt door een bijkomende digitale kloof.
Het kan nooit de bedoeling zijn dat kwaliteitsvolle zorg wordt ontzegd aan mensen die geen app gebruiken, omdat ze dat niet wensen of niet kunnen. Het recht op keuzevrijheid, een gelijkwaardige behandeling en kwaliteitsvolle gezondheidszorg moet worden bewaakt: het zijn de rechten van elke patiënt.
- 39% vreest dat gezondheidsapps niet toegankelijk genoeg zijn omdat niet iedereen over een goede smartphone beschikt
- 37% vreest dat gezondheidsapps niet toegankelijk genoeg zijn omdat ouderen er niet mee overweg kunnen
- Uit de Digimeter blijkt dat 90% van de Vlamingen een smartphone bezit. In de leeftijdscategorie 65+ is dat 73%.
Zelf verantwoordelijk voor je gezondheid
De mogelijkheid om je als burger overvloedig te informeren over je gezondheid en je te laten ondersteunen door een app, genereert een soort morele plicht. Je wordt zelf weer meer verantwoordelijk voor je gezondheid. Dat ondermijnt het solidariteitsmodel dat de basis vormt van onze gezondheidszorg. Alsof iemands gezondheid wordt bepaald door de mate waarin hij of zij een app gebruikt.
Vroeger werd gezondheid – of het verlies ervan – gezien als iets dat je overkwam, nu ben je er zelf verantwoordelijk voor. Waarbij vergeten wordt dat gezondheid ook afhangt van factoren waarop je als individu weinig vat hebt: genetisch patrimonium, milieu-invloeden, directe leefomgeving, …
“Laat mij je app eens zien…’, een maatschappij die dàt van haar burgers mag eisen, zet onze vrijheid en onze solidariteit op losse schroeven.“
De Maakbare Mens stelt voor om volgende componenten op te nemen in een meerjarenplan voor de verantwoorde inzet van gezondheidsapps:
| Beleidsaanbevelingen #5 |
| 5.1 | Concrete actiepunten om de digitale geletterdheid, en meer bepaald de omgang met gezondheidsapps, bij de Vlaamse burgers te monitoren en te blijven verbeteren, alsook de digitale kloof te dichten door maatregelen die tegemoetkomen aan de noden van meer kwetsbare groepen (bijvoorbeeld spraaktechnologie inzetten voor senioren die niet digitaal handig zijn). |
| 5.2 | Pedagogisch onderbouwde lespakketten over gezondheidsapps, voor laaggeschoolden en mensen met verschillende achtergronden. |
| 5.3 | Ondersteuningsacties voor het gebruik van gezondheidsapps bij senioren. |
| 5.4 | Een plan van aanpak om zorgverstrekkers te sensibiliseren voor digitale zorg op maat van de patiënt, met voldoende aandacht voor niet-digitale alternatieven. |
| 5.5 | Monitoring van de druk die burgers ervaren om gezondheidsapps te gebruiken. |
Bekijk ook even dit:
