Gezondheidsapps
Fitness- & sportapps: what’s smart about it?
Bewegingstherapeute Greet Dupain
We zijn er ons allen van bewust, al werd de aandacht verscherpt door Covid19: regelmatige lichamelijke activiteit versterkt het immuunsysteem en is essentieel voor een goede gezondheid. Een wake-up call voor de sedentairen, een startschot voor een massa mensen dat plots, zich meer dan ooit bewust van het buikvet, de loopschoenen aantrekt en een work-out op het programma zet.
Net nu de fitnesscentra moeten sluiten, de begeleiding door personal coaches en bewegingstherapeuten ‘on hold’ staat en artsen, wegens andere prioriteiten, moeizamer sportmedische testen uitvoeren.
De smartphone biedt soelaas. ‘Physical fitness-apps’ zijn in duizendtallen te downloaden. De homo sedentarius staat op om, gemotiveerd door de woorden van zijn gekozen app, zwetend doorheen de woonkamer te bewegen.
Ik geloof in de positieve kracht van een app. Tegelijk voer ik graag enkele bedenkingen op waarvan de gebruiker bewust moet zijn.
‘Bewegen als medicijn’ zowel voor lichaam als geest, luidt het alom, maar is een willekeurige app op jouw smartphone wel het geschikte medium om dit medicijn in gang te zetten?
Als master in de Bewegings- en Sportwetenschappen, personal coach en bewegingstherapeute geloof ik in de positieve de kracht van een app. Tegelijk voer ik graag enkele bedenkingen op waarvan de gebruiker bewust moet zijn.
Fitness-apps: what’s in it?
Apps bieden vaak nuttige en wetenschappelijk onderbouwde oefeningen. Of het aanbod van een app voldoet aan de wensen van de gebruiker is afhankelijk van de persoonlijke doelstellingen. Is de gebruiker een gezond persoon en zijn de doelstellingen eenvoudig, dan zijn vele apps de ideale motivator om in beweging te komen. Denk aan het succes van de stappentellers, ze brengen jong en oud in beweging. Het motiveert, het daagt uit.
Voorzichtigheid bij de willekeurige download van een fitness-app stelt zich wanneer de gebruiker een minder gezond profiel heeft.
Ik denk dan aan personen met obesitas, met chronische aandoeningen, (ex)kankerpatiënten die onderhevig waren aan chemotherapie en personen met een fysieke beperking. Kan een willekeurige app de noodzakelijke kwaliteit garanderen of vraagt dit om enige voorzichtigheid?
Medische geschiktheid
Wie zich inschrijft in een sportclub dient een medisch attest voor te leggen. Een sporter met ambitieuze doelstellingen wordt door de arts een ‘maximale inspanningstest’ voorgeschreven. De resultaten tonen de algemene gezondheidstoestand, geven het actuele conditieniveau weer en vormen de basis van een geïndividualiseerd trainingsprogramma en een persoonlijke opvolging.
De meeste fitness-apps voorzien geen testing. Binnen het summiere aantal apps dat wél een testing voorziet is de validiteit en betrouwbaarheid van de resultaten niet altijd gekend. Indicatoren die een individu verantwoord aan het bewegen zetten ontbreken, zoals de reactie van het hart op de gevraagde inspanning, de ademhalingsfrequentie en de zuurstofopname. Fysieke of anatomische drempels worden niet in rekening genomen. Willekeurige oefeningen met een te grote belasting kunnen hierdoor tot een negatieve impact op de gezondheid leiden.
Vals gevoel van persoonlijke begeleiding
Door het beantwoorden van enkele persoonlijke vragen bij de opstart van een app heeft de gebruiker toch het gevoel dat hij persoonlijk begeleid wordt. Dit is natuurlijk niet zo.
Het is belangrijk te begrijpen dat een app het persoonlijke profiel op geen enkel moment kent.
Meer nog, het ontbreken van begeleiding zet zich verder doorheen het hele bewegingstraject. De gebruiker mist hierdoor advies en aanpassingen bij een opkomend overbelastingsletsel, een verkeerde lichaamshouding bij uitvoering van de beweegopdrachten, beperkingen om medische reden of een te licht of te zwaar programma.
Het is belangrijk dat de gebruiker begrijpt dat een app het persoonlijke profiel op geen enkel moment kent.
Niet bij de start, noch tijdens het opvolgend traject. De app kent in sommige gevallen de pathologie of aandoening zeer goed, maar daarom niet de persoon zelf. Het advies van een arts, fysiotherapeut of bewegingstherapeut blijft hierdoor steeds belangrijk.
Be-appbaar?
Diverse studies namen de inhoud van fitness-apps onder de loep. De resultaten gaven aan dat kracht- en cardiovasculaire training vaak opgenomen worden terwijl een goede ‘warming up’, ‘cooling down’ en stretching minder aandacht krijgen. Ook hier is het belangrijk te weten dat herhaaldelijk onevenwichtig trainen leidt tot een verhoogd risico op letsels.
Naar analogie met het CE label binnen de medische sector lijkt een kwaliteitslabel voor de fitness-apps, zorgvuldig gekoppeld aan geschiktheidscriteria, op zijn plaats.
Ik denk hierbij aan criteria gericht op een evenwichtige training (van warming up tot cooling down), maar minstens even belangrijk ook criteria gericht op het gebruikersprofiel. Wie wel of niet in aanmerking komt om de geboden oefeningen te volgen, inclusief advies tot doorverwijzing naar een (para)medische begeleider.
Mens sana in corpore INsana
Terwijl apps een gezonde starter kunnen motiveren, moeten we bewust blijven van het feit dat een grote groep van de bevolking een minder gezond profiel heeft. Chronische ziekten (fibromyalgie, diabetes en obesitas), behandelingen (chemotherapie) en operaties zijn voorbeelden van redenen die aansturen op het belang van een persoonlijke begeleiding.
Voor hen is een gecontroleerde en begeleide toename van activiteit absoluut noodzakelijk. Tevéél beweging kan een nefaste invloed hebben op de gezondheid. Controle over een juiste bewegingshouding, het inspanningsniveau, de hartslagfrequentie en de impact van de activiteit op het lichaam is bij hen van bijzonder belang.
Conclusie: gebruik een app smart
Een app kan een erg nuttig en waardevol instrument zijn, maar enkel in combinatie met een persoonlijke begeleiding.
Er gaat een positieve kracht uit van sport- en fitnessapps. Ook ik gebruik diverse vormen om startende sporters doorheen de week aan het bewegen te houden.
Belangrijk is echter de tussentijdse persoonlijke begeleiding, de check-up en eventuele bijsturing door een arts, fysio- of bewegingstherapeut doorheen het beweegtraject.
Een app kan zeker een erg nuttig en waardevol instrument zijn, maar enkel in combinatie met een persoonlijke begeleiding.
Sociaal bewegen naar duurzaamheid
Hoezeer apps een ondersteuning bieden, uitdagingen en motiverende woorden sturen, ook het sociale motief om in beweging te komen speelt een belangrijke rol. Daarbij werd reeds aangetoond dat wanneer men een sociaal aspect koppelt aan een beweegactiviteit, de uitvoerder geneigd is om beweging duurzaam in zijn leven op te nemen. De afwezigheid van een sociale stimulans doet sporters sneller afhaken. Dit is ook de reden waarom ontwikkelaars van apps inzetten op chatboxen met deelgenoten, vlotte deling van prestaties op eigen sociale media, enzovoort. Een terechte toevoeging en een bijzondere stimulans om in beweging te blijven.
Door Greet Dupain, bewegingstherapeute en personal coach bij Co-act
|
Meer van dit soort artikels maandelijks in je mailbox? Abonneer je op de nieuwsbrief van De Maakbare Mens |
