Iedereen moet 8 uur slapen

Mensen verschillen, ook in hun slaapbehoefte. De 8 uur slaap waarvan dikwijls wordt gezegd dat we ze nodig hebben, is een gemiddelde. Het heeft geen zin je te forceren om die 8 uur slaap te bereiken als dat betekent dat je langer ligt te woelen in bed of als je met veel moeite moet opstaan ‘s morgens. Voel je je met 7 of 9 uur goed, forceer dan zeker dat uurtje meer of minder niet.

Belangrijker dan de hoeveelheid slaap is de slaapkwaliteit.
Of je goed genoeg slaapt, kun je het best bepalen op basis van hoe je je overdag voelt. Voel je je goed, ook al slaap je minder dan 8 uur, dan is er geen probleem.

Slaapfasen

Je slaap verloopt volgens verschillende fasen en elke fase heeft haar eigen kenmerken.

• Fase 1: inslaapfase
  Je zweeft tussen waken en slapen. Je ogen vallen toe, de hersenactiviteit neemt af. Dit duurt een paar minuutjes.

• Fase 2: lichte slaap
  Je slaapt, maar nog niet diep. Je wordt niet meer van elk geluid wakker, maar als je toch wakker wordt, heb je nog niet het gevoel dat je goed hebt geslapen. Deze fase duurt iets minder dan een uur.

• Fase 3: de overgangsfase naar de diepe slaap
  Je ademhaling wordt regelmatig, je hartritme daalt en je spieren ontspannen. Deze fase duurt een 5-tal minuten.

• Fase 4: de diepe slaap
  Als je nu wakker wordt, voel je je verward en heb je tijd nodig om je te realiseren waar je bent. Deze fase duurt iets minder dan 20 minuten en zorgt voor fysieke rust.

• De REM-slaap
  De REM-slaap volgt na de diepe slaap en wordt ook de droomslaap genoemd. REM staat voor Rapid Eye Movement omdat de ogen tijdens deze fase voortdurend bewegen. Hartritme en ademhaling zijn in deze fase onregelmatig. Je spieren zijn totaal ontspannen en je bloeddruk stijgt. Tijdens de REM-slaap gebeurt de verwerking van gegevens en worden bepaalde zaken opgeslagen in ons langetermijngeheugen. Het is ook de fase van het emotionele herstel. Het is omdat je lichaam volledig in rust is en je brein tegelijk op volle toeren draait, dat men van de paradoxale slaap spreekt. Deze fase duurt ongeveer 20 minuten.

Doorgaans word je nadien even wakker, maar te kort om het je te herinneren. Je lichaam checkt even of er geen pijnprikkels zijn, of je blaas niet te vol is en of de omgeving veilig is. Is er iets niet in orde, dan word je wakker om actie te ondernemen. Is alles in orde, dan slaap je terug in en begint de cyclus opnieuw met de inslaapfase. Dit ontwaken is normaal en is pas een probleem als je niet binnen 15 minuten terug in slaap valt.

Slaapcyclus

Een slaapcyclus duurt ongeveer 90 tot 120 minuten. In een normale nacht wordt deze cyclus 4 à 5 keer doorlopen. Naarmate de slaap vordert, worden de cycli korter. De eerste 3 slaapcycli of de eerste 4 uur slaap wordt de kernslaap genoemd. Het grootste deel van de diepe slaap en een aanzienlijk deel van de droomslaap gebeurt in deze periode. Dat is dus de belangrijkste slaaptijd voor fysiek en emotioneel herstel en voor gegevensverwerking. Naar het einde van de nacht toe zien we vooral lichte slaap. Hier komt het idee vandaan dat de uren slaap voor middernacht dubbel tellen.

Wil je uitslapen dan is het ideale ritme om 1 cyclus langer te slapen dan normaal, dus ongeveer anderhalf uur. Nog langer uitslapen, is geen goed idee. Dan zal je je eerder suf voelen in plaats van beter uitgerust.

Bij slaaponderzoek blijkt dat mensen vaak denken dat ze een tijd hebben wakker gelegen terwijl het onderzoek toont dat ze wel degelijk sliepen. Dit heet slaapmisperceptie, het is een belangrijk fenomeen omdat het wel de perceptie is die bepaalt of we ons goed uitgeslapen voelen of niet. Wie denkt dat hij of zij uren heeft wakker gelegen, voelt zich ook zo.

Er bestaan langslapers en kortslapers. Kortslapers hebben een hoger niveau van cortisol dan langslapers. Maar ze lijken niet ongezonder. Kortslapers hebben een kortere lichte slaap en REM-slaap, maar de diepe slaap is voor kort- en langslapers dezelfde.