Dit kan wel eens een heel lange fase zijn. Heel vaak is draagmoederschap de laatste stap in een lang parcours van medische problemen en vruchtbaarheidsbehandelingen. Hoeveel tijd dit in beslag neemt, hangt natuurlijk af van het concrete verhaal. Maar vast staat dat mensen heel vaak een hobbelig parcours achter de rug hebben. In het geval van homoparen of single mannen gaat het niet zozeer om een medische voorgeschiedenis maar ook voor hen is er vaak een lange periode van nadenken, twijfelen en informatie zoeken vooraleer ze deze beslissing nemen.
Een draagmoeder vinden
Meestal staat de draagmoeder heel dicht bij de wensouders. Het is een vriendin, een zus of de moeder van een van de wensouders. Fertiliteitscentra nemen geen rol op in het vinden van een draagmoeder. Wie een behandeling wil met de hulp van een draagmoeder, brengt zelf een kandidaat-draagmoeder mee. Homoparen of singlemannen brengen niet enkel een draagmoeder aan maar hebben ook een eiceldonor nodig voor het vervullen van hun kinderwens.
“Ik had naast mijn zusje ook iemand anders die voorstelde draagmoeder te zijn. Uiteindelijk werd het mijn zus en daar ben ik blij om, ons contact is heel nauw, we konden alles met elkaar delen.”
Sofie, wensmoeder
Advies inwinnen
Mensen die spelen met het idee om een draagmoeder in te schakelen informeren zich vaak en best ruim. Elk traject begint met een informatief gesprek in het fertiliteitscentrum. Van screening is dan nog geen sprake. De enige bedoeling is om mensen een zo goed mogelijk beeld van de procedure te geven. Er hoeft zeker ook nog geen zwangerschap te zijn om toch al langs te gaan bij een jurist familiezaken.
Vaak stelt men een intentieverklaring op.
Een intentieverklaring is weliswaar nooit juridisch afdwingbaar maar kan een houvast bieden. Bovendien is het zo zeker dat men al op voorhand over eventuele problemen en oplossingen heeft nagedacht.
Medische en psychosociale screening
Voor de behandeling start, gebeurt in het fertiliteitscentrum een grondige screening van elke aanvraag. Het gaat om een brede screening. Dat betekent dat heel wat medische zaken gecheckt worden, maar ook psychologische en zelfs sociale factoren bij alle betrokkenen.
“Er zijn heel wat gesprekken in het fertiliteitscentrum geweest. Met mij alleen, mij en mijn man, ik en mijn zus, zowel met de arts als met de psycholoog. Na elk gesprek kwam het voor een commissie in het ziekenhuis. Telkens werd geëvalueerd of we hier samen mee door konden gaan.“
Sofie, wensmoeder
De vruchtbaarheidsbehandeling
Een draagmoeder ondergaat dezelfde ivf-procedure die ze zou krijgen als ze voor zichzelf in verwachting zou zijn. Dat betekent ook de eventuele lichamelijke belasting van de procedure. De slaagkans is voor geen enkele patiënt 100%.
De zwangerschap
“We hadden op voorhand heel uitgebreid besproken of we een downtest zouden laten doen, wat er zou gebeuren als het kindje gehandicapt zou zijn. Maar zelfs zaken zoals of ze nog zou sporten, bijvoorbeeld. Dat is belangrijk, dat je alles samen kan bespreken.”
Sofie, wensmoeder
Als alles goed verloopt, ontstaat er een zwangerschap. Zolang die duurt is het de draagmoeder die de beslissingen neemt over haar eigen lichaam en eventueel de foetus. Heel vaak zijn er wel op voorhand afspraken gemaakt over hoe bijvoorbeeld de doktersbezoeken zullen verlopen en welke rol de wensouders tijdens de zwangerschap krijgen.
Als de draagmoeder zelf niet getrouwd is, kan de wensvader alvast de baby erkennen als zijn kind. Als de draagmoeder wel getrouwd is, wordt haar echtgenoot juridisch beschouwd als vader van het kind en die zal het vaderschap moeten betwisten. De procedure is dus juridisch iets complexer als de draagmoeder getrouwd is.
Een baby wordt geboren
De screening en de bevruchting gebeuren in een fertiliteitscentrum, maar de draagmoeder bevalt in een ziekenhuis naar keuze. Opnieuw zijn er op voorhand afspraken gemaakt over het verloop van de bevalling. Meteen na de geboorte komt de baby bij de wensouders terecht. Ze zijn dan nog geen juridische, maar wel meteen de sociale ouders.
“De bevalling, dat was voor mij moeilijk. Iemand zien afzien voor jou en zelf niet kunnen helpen, dat wrong. Maar uiteindelijk liep alles goed. We hadden op voorhand afgesproken dat de baby bij mij op de buik gelegd zou worden. We hadden de verpleegkundigen ingelicht, en zo is het ook gegaan.“
Sofie, wensmoeder
De adoptieprocedure
De draagmoeder is in België de juridische moeder. De draagmoeder moet het kind afstaan, waarop de wensouders het kunnen adopteren. De adoptieprocedure kan pas ingezet worden 2 maand na de geboorte en neemt in totaal algauw een à twee jaar tijd in beslag aan wettelijke (beroeps-) termijnen en procedures.
De baby is geadopteerd
“Mijn zus gaf me een prachtig cadeau. Ik weet dat ik nooit zal kunnen terugdoen voor haar wat zij voor mij deed. Ze heeft van mij een moeder gemaakt.“
Sofie, wensmoeder
De wensouders zijn nu de juridische ouders van het kind. In de meeste gevallen houdt de draagmoeder een band met de wensouders en krijgt ze ook een plekje in het leven van het kind dat ze droeg.
Noot
Draagmoeder betekent hier ‘persoon die zwanger is voor een ander’. We weten dat de term niet voor iedereen de lading dekt. De persoon die zwanger is, heeft immers niet de bedoeling een moeder/ouderschapsrol op te nemen. Bij een alternatief als “draagvrouw”, ligt het accent op het geslacht van de persoon, wat niet voor iedereen correct of comfortabel aanvoelt. We houden hier de term draagmoeder aan vanwege de herkenbaarheid en bedoelen hiermee niemand uit te sluiten.
