Recensie ‘Voedingsmythes’

Door Kim Fillée

Gezonde voeding is big business. We worden bedolven onder de pseudowetenschappelijke claims, zowel over zogenaamde wonderdiëten als over wat ons beslist ziek zal maken. Het is dan ook moeilijk om voor onszelf uit te maken wat we voor waar kunnen aannemen, niet in het minst omdat de informatie die we via de media krijgen vaak tegenstrijdig is. Dagelijks worden er berichten gepubliceerd over nieuwe onderzoeken of theorieën over voeding. De inhoud daarvan kan onschuldig zijn, maar soms worden mensen gedreven tot ronduit gevaarlijke ingrepen in hun voedingspatroon. Zo roepen sommige zelfverklaarde kenners op om zomaar hele voedselgroepen te schrappen, wat zonder deskundige begeleiding voor gezondheidsproblemen kan zorgen. Redenen genoeg dus voor Katan om duidelijkheid te willen scheppen over wat echt goed voor ons is. Daarin slaagt hij wonderwel.

Zijn boek Voedselmythes is op een zeer vlot leesbare manier opgebouwd. Zo is het boek opgedeeld in verschillende thema’s, die telkens bestaan uit korte hoofdstukjes waarin hij een wijdverspreide voedingsmythe ontkracht. In een aantal pagina’s legt hij kristalhelder uit hoe het nu echt zit, waarbij hij moeiteloos het evenwicht houdt tussen droge theorie en praktische adviezen. Katan communiceert op een toegankelijke manier over de huidige wetenschappelijke stand van zaken, zonder de nodige nuances uit het oog te verliezen. Daarbij hanteert hij een zeer fijne stijl, waarbij hij enige humor niet schuwt. Ik heb verschillende keren hardop moeten lachen wanneer hij weer eens een – intussen algemeen ingeburgerd – voedselfabeltje genadeloos weerlegt.

Zo laat hij in het eerste hoofdstuk al geen spaander heel van de populaire uitspraak dat men niet dik wordt van vetten, maar enkel van koolhydraten. In tijden waarin die laatste als de baarlijke duivel worden aanzien door dieetgoeroes allerhande, is het fijn om eens een andere stem te horen. En laat die stem nu eens de wetenschap aan zijn kant hebben! Het wordt meteen duidelijk dat dit boek je visie op voeding helemaal zal omgooien en dat houdt hij vol tot de allerlaatste bladzijde, waar hij trouwens nog zo’n bakerpraatje de wereld uit helpt, namelijk dat rode wijn goed zou zijn voor het hart. Dat laatste is een mythe die ik trouwens zelf ook geloofde en waar ik naar handelde, iets wat ik meerdere keren constateerde tijdens het lezen van dit boek.

Net omdat zowat elke lezer zichzelf hoogstwaarschijnlijk betrapt op ietwat irrationele gedachten over wat gezond is, is dit boek zo’n aanrader. Iedereen eet en dus heeft iedereen er belang bij om te weten hoe je dat op optimale wijze doet. En, gelukkig voor de drukbezette stervelingen die we allen zijn, ligt dat helemaal niet zo moeilijk! De adviezen die Katan geeft zijn eenduidig en zelfs vrij simpel, met enkele vuistregels die eigenlijk heel logisch klinken als je ze gedrukt ziet staan. Gezondheid is volgens Katan geen kwestie van duur superfood, strenge voorschriften en rigoreus etiketten lezen. In het slotwoord van elk hoofdstuk geeft hij een kort, bruikbaar overzicht van hoe het wél hoort en dat is blijkbaar vooral een kwestie van mate en variatie. Ook onderschrijft hij het belang van lichaamsbeweging.

Aangezien ik Voedingsmythes met veel plezier heb gelezen, is het niet makkelijk om toch een minpuntje te vinden. Een tweede lezing van het boek, met een extra kritisch oog, maakt echter dat ik me toch sporadisch ergens aan stoor. Zo is de visie van Katan, net door zijn afwachtende en falsificerende houding inherent conservatief.  Wat nog niet voldoende bewezen is, wordt door hem voorlopig afgewezen, wat misschien niet de meest open en vooruitstrevende houding is.  Men kan er immers niet onderuit dat er heel wat mensen zijn die zich goed voelen bij de huidige tendensen, bijvoorbeeld wat alternatieve manieren om af te vallen betreft. Ook focust Katan louter op de gezondheidsimplicaties van voeding, wat soms als een tekortkoming aanvoelt. Eten is immers ook een politieke en ecologische daad.

Die laatste puntjes van kritiek zijn voor mij echter slechts een voetnoot. Ik heb immers enorm genoten van de schat aan informatie die Voedingsmythes is. Katan bewerkstelligde in 312 pagina’s een ongeziene verandering in mijn visie op evenwichtig eten. Ik heb nu een helder beeld van wat gezond eten is, een grondige verbetering ten opzichte van de verwarring die het lezen van andere boeken over voeding bij mij oproept. Eindelijk duidelijkheid! Dankuwel Martijn.

Titel: Voedingsmythes
Auteur: Martijn Katan
Boekinfo: wpg              
ISBN 9789035141117
Verschijningsdatum: april 2016
Recensent: Kim Fillée
Beoordeling: