Wij, robots

Door Klaas Nollet

Titel: Wij, robots
Auteur: Lode Lauwaert
Boekinfo: www.lannoocampus.be
Verschijningsdatum: november 2021
ISBN: 9789401470544
Recensent: Klaas Nollet
Beoordeling:

Het boek Wij, robots maakt een diepgaande analyse van artificiële intelligentie, vanuit een filosofische blik. De auteur vliegt er meteen stevig in met het eerste hoofdstuk, waarin hij onderzoekt of AI per definitie waardegeladen is, of de neutraliteit ervan kan worden onderschreven. Dat gaat van een mooie afbakening van wat met het woord waarde allemaal kan worden bedoeld tot het uitspitten van de neutraliteitsthese. Op de methode van de auteur kan weinig aangemerkt worden, hij haalt het onderste uit de kan om op de juiste manier en in de juiste volgorde elk mogelijk aspect van zijn stelling te onderzoeken.

Het tweede hoofdstuk draait helemaal rond de disruptiethese: AI heeft een ontwrichtend effect en creëert volstrekt nieuwe morele problemen. In het kader van die disruptiethese zijn er de hoofdzonden van AI: misbruik, problemen met privacy bias, veiligheid, transparantie en milieu. De mogelijkheid tot zevende hoofdzonde is hier de zogenaamde ‘responsibility gap’. Een stuk dat iedereen zal interesseren over wie de verantwoordelijkheid draagt of moet dragen als AI problemen veroorzaakt. Ook dit aspect wordt opnieuw in de diepte uitgewerkt.

In het derde hoofdstuk speelt de determinismethese de hoofdrol: “determineren machines de maatschappij? Bepaalt AI het uitzicht van onze samenleving? Besturen programmeurs de wereld?” Naast heel wat andere stellingen wordt dus opnieuw op dezelfde manier in de diepte onderzocht of de hoofdstelling van het hoofdstuk kan kloppen.

Lode Lauwaert werkt in dit boek constant rond stellingen die hij dan ontkracht of bevestigt na ze grondig tegen het licht te hebben gehouden. Je leert ook heel wat nieuwe termen (o.a. gig economy, ghost work, deep fake, …) Bij elke these die hij uitspit en mogelijkheid die hij aanraakt legt hij heel bewust en duidelijk de klemtoon op het ethische aspect. Dus specifieker dan een filosofisch boek, gaat de inhoud naar de ethische kant van AI. Wat is goed en kwaad als het over artificiële intelligentie gaat? Dat is een vraag die het breed uitgesponnen detaillistische discours van het boek misschien wel rechtvaardigt. Ondanks het feit dat de auteur met gigantisch veel voorbeelden werkt die dikwijls ook erg actueel zijn, vergt het een serieuze inspanning en een vastgehouden focus en interesse van de lezer om erdoor te geraken.

De conclusies van het onderzoeken van al die theses houd ik deze keer liever verborgen. De methode waarmee hij de stellingen onderzoekt en heen en weer gaat tussen waar of niet en waarom is deel van het intrigerende van Wij, robots. Het boek lezen terwijl je de uitkomst al weet zou – ook al is het geen roman – een deel van de leeservaring tenietdoen.

Het boek is dus interessant, maar doet heel academisch aan. In die zin is het geen vlot leesboek dat je op je gemak ’s avonds in de zetel leest met een glas wijn erbij. Je moet je hoofd erbij houden en soms krijg je de indruk dat de auteur zichzelf verliest in detailinterpretaties en betogen. Voor mensen echter die op zoek zijn naar een boek over AI dat alles uitspit tot op het bot, is dit een aanrader.

Mijn beoordeling is deze keer opgesplitst in twee. Voor de kwaliteit van het boek geef ik 4 sterren. Voor de leesbaarheid slechts 2. Het vraagt heel wat concentratie en soms lijkt het bijna op studeren wanneer je ermee aan de slag gaat. Voor wie het zich niet ontziet om een degelijk, maar heel wetenschappelijk aandoend ethisch boek te lezen rond het thema AI, is dit het boek dat je zoekt. Wie zich graag nestelt en info wil die gemakkelijk binnenkomt, raad ik aan om over dit onderwerp een ander boek te lezen.